Galette des Rois – francuska tarta migdałowa na Święto Trzech Króli

przez Zuzanna
04aa0 img 0956nabloga

Dzień dobry,

Z okazji Święta Trzech Króli chciałam opowiedzieć Wam o galette des rois, francuskim cieście pieczonym specjalnie na 6 stycznia. Jestem pewna, że taki właśnie wypiek króluje dziś na wszystkich stołach w północnej Francji, skąd wywodzi się zwyczaj jego przygotowywania. Ta pyszna tarta wypełniona słodkim, maślano-migdałowym kremem należy do rodziny ciast upamiętniających przybycie Trzech Króli do Betlejem i wiąże się z nią przemiły rodzinny rytuał, o którym opowiem Wam poniżej.
P.s. Czy wiedzieliście, że tradycja przygotowywania wypieków specjalnie na Epifanię istniała również w Polsce? W wielu regionach piekło się kiedyś szczodraki, czyli rogale z kapustą i grzybami oraz sójki – pierogi z drożdżowego ciasta z nadzieniem z kapusty lub grzybów. Jestem ciekawa, czy słyszeliście o nich/jedliście je kiedyś?
Ciasto Trzech Króli
Galette des rois to francuska odmiana Ciasta Trzech Króli, wypieku upamiętniającego obchodzoną 6 stycznia Epifanię i oddającego hołd trzem biblijnym Mędrcom, którzy w tym dniu odwiedzili małego Jezusa i obdarowali go prezentami. Tradycja przygotowywania ciasta na Święto Trzech Króli kultywowana jest w wielu krajach na całym świecie. 
W północnej Francji piecze się okrągłą bądź prostokątną tartę z ciasta francuskiego ze słodkim nadzieniem typu frangipane (zwanej we Francji crème d\’amande), czyli z migdałów, cukru, masła i jajek. Do nadzienia zwyczajowo wkłada się la fève – małą porcelanową lub plastikową figurkę przedstawiającą dzieciątko Jezus, króla lub zamkową wieżę. Figurka wzięła swoją nazwę od ziarna bobu (fr. fève – bób), które umieszczano w cieście pierwotnie. Od 1870 roku fasolkę zastąpiły porcelanowe figurki, a współcześnie te małe cudeńka mogą przedstawiać wszystko, nawet samochód czy postać z kreskówki i stały się obiektem zainteresowania kolekcjonerów. 

d6557 img 0948

Tylko po co umieszczać figurkę wewnątrz ciasta?
Otóż z  la fève wiążę się bardzo miły rodzinny zwyczaj. Najmłodszy członek rodziny chowa się pod stołem, gdy w tym czasie dorosły kroi ciasto na równe kawałki. Następnie dziecko decyduje, kto otrzyma dany kawałek. Wszystko po to, aby rozdzielić je w sposób przypadkowy. Osoba, której przypadnie kawałek ciasta z niespodzianką zostaje królem lub królową wieczoru i otrzymuje papierową koronę. Fajne prawda? Podobno początki tej tradycji sięgają jeszcze czasów starożytnego Rzymu.
Dawniej ciasto dzielone było w taki sposób, aby pozostał nadprogramowy kawałek przeznaczony dla pierwszej ubogiej osoby, która przekroczyła próg domu.
W styczniu galette des rois można kupić we Francji w prawie każdej piekarni lub cukierni, w zestawie z papierową koroną i figurką o wybranym kształcie, choć zapewniam Was, że jego przygotowanie jest bardzo proste i nie trzeba być profesjonalnym cukiernikiem, aby dać sobie radę.
A na południu – słodka korona
Nie w całej Francji jedzą dziś galette des rois. Na południu kraju, m.in. Prowansji, na Epifanię tradycyjnie piecze się gâteau des rois – brioche (francuskie ciasto drożdżowe) w kształcie wieńca udekorowanego kandyzowanymi owocami i cukrem, co ma przypominać koronę ozdobioną drogimi kamieniami. Gdy w 1829 roku w Portugalii otwarto francuską piekarnię, tradycja przygotowywania Ciasta Trzech Króli w wersji południowo – francuskiej trafiła na Półwysep Iberyjski. Odtąd na 6 stycznia w Portugalii piecze się ciasto Bolo rei, zaś w Hiszpanii możemy znaleźć bardzo podobne pod nazwą Roscón de Reyes
Obecnie słodkie ciasta uświetniają swym smakiem Święto Trzech Króli w wielu krajach, głównie o wpływach francuskich i hiszpańskich. Jada się je w Szwajcarii, Belgii i Libanie. Wraz z kolonistami tradycja powędrowała nawet na kontynent Amerykański i jest kultywowana obecnie w kanadyjskim Quebecu, na południu USA (ciasto Kings Cake w Nowym Orleanie), Meksyku i Argentynie.

Źródła: Wikipedia, Ugotuj.to

Galette des rois – Przepis
48d56 img 0942

na podstawie przepis z Ugotuj.to

Składniki:

  • 1 opakowanie ciasta francuskiego 500 g (takiego, które można rozwałkować), lub 2 opakowania ciasta rozwałkowanego na okrąg lub prostokąt i zwiniętego w rulon
  • 100 g miękkiego masła
  • 100 g cukru
  • 100 g migdałów – mielonych, pokruszonych, lub płatków migdałowych
  • 1 jajko
  • 1 łyżka Amaretto (lub rumu, czy koniaku)
  • 1 jajko do posmarowania ciasta
  • 1 łyżeczka cukru pudru (dla uzyskania błyszczącej glazury)

sucha fasolka, mała figurka lub też wzorem Davida Lebovitza –  migdał, owoc suszony
korona ze złotego papieru

Przygotowanie:

  1. Masło utrzyj z cukrem na puszystą masę przy pomocy robota kuchennego. Dodaj jajko i ucieraj, aż się dobrze połączy z masą. Dodaj migdały oraz likier i dokładnie wymieszaj. Odstaw krem do lodówki na 30 minut.
  2. Piekarnik nagrzej do 200 stopni C. Jeżeli używasz ciasta francuskiego, które trzeba rozwałkować, podziel je na dwie części i każdą rozwałkuj na stolnicy posypanej mąką. Jeżeli używać ciasta już rozwałkowanego (sprzedawanego w rulonie), rozłóż ciasto z obu opakowań na stolnicy. Przykładając do ciasta duży talerz wytnij z niego dwa koła. Usuń niepotrzebne kawałki ciasta.
  3. Przełóż jeden z placków na arkusz papieru do pieczenia. Wyłóż na niego krem, zachowując 2,5 cm. odstęp od brzegu. Wciśnij do nadzienia fasolkę, figurkę lub migdał umiejscawiając ją raczej przy brzegu ciasta (inaczej natrafisz na nią przy krojeniu). Wbij jajko do miseczki, dodaj łyżkę wody i dokładnie rozmieszaj. Przy pomocy pędzelka posmaruj jajkiem brzeg ciasta.
  4. Teraz ostrożnie przykryj nadzienie drugim kołem z ciasta, pilnując, aby usunąć z pod placka powietrze, zanim skleisz brzegi. Inaczej ciasto nierówno wyrośnie. Teraz zrób na cieście ozdobny wzorek wykorzystując tępą stronę ostrzą noża. Ja zdecydowałam się na liście, ale mogą być zwykłe linie. Tutaj i tutaj możesz zobaczyć przykłady, jak to zrobić. Przy pomocy pędzla posmaruj ciasto jajkiem. 
  5. Wstaw ciasto do piekarnika i piecz przez 25-30 minut, aż się zezłoci. W miseczce wymieszaj 1 łyżeczkę cukru pudru z 1 łyżeczką wrzątku i posmaruj takim syropem wierzch ciasta – dzięki temu jego powierzchnia będzie się ładnie błyszczeć. Wstaw ciasto z powrotem do piekarnika jeszcze na 1 minutę. Odstaw do ostygnięcia (ciasto opadnie w tym czasie).
  6. Galette des rois można podawać w temperaturze pokojowej lub lekko odgrzane w piekarniku. Francuzi lubią popijać je szampanem lub wytrawnym cydrem.

Podobne wpisy